Giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học và những điều cần biết
Giãn tĩnh mạch thừng tinh thông thường là giãn tĩnh mạch thừng tinh bên trái, là trạng thái tĩnh mạch nằm phía trên tinh hoàn bị xoắn giãn hơn một cách khác lạ khiến cho tinh hoàn bị chảy xệ, sự thay đổi có thể nhiều hay ít hơn bình thường, tuy nhiên đa phần nam giới không nhận ra dấu hiệu khi mức độ giãn nhẹ. Bệnh này thường xuất hiện ở tinh hoàn trái với tỉ lệ trên 80%. Như vậy giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học là gì và có ảnh hưởng gì không, phương pháp chẩn đoán ra sao và cách điều trị như thế nào sẽ được nhắc đến trong bài viết sau.
Trung tâm tư vấn sức khỏe 24/7
(Được sở y tế cấp phép hoạt động)
Hotline tư vấn miễn phí: 0286 2857 515
Link chát tư vấn miễn phí >>CHAT TƯ VẤN ONLINE<
Giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học
Giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học chính là tình trạng bệnh lý, do hệ thống van của tĩnh mạch tinh bị yếu hoặc không có van (do cấu tạo bẩm sinh), làm cho máu từ tĩnh mạch thận trào ngược vào đám rối tĩnh mạch tinh, thường gặp ở tinh hoàn bên trái do cấu trúc giải phẫu của tĩnh mạch tinh bên phải ngắn và đổ xéo góc vào tĩnh mạch chủ dưới, trong khi đó tĩnh mạch tinh trái dài hơn và đổ sắp như vuông góc vào tĩnh mạch thận, hơn nữa có các trường hợp giãn tĩnh mạch tinh do không có van hoặc hệ thống van tĩnh mạch bị suy yếu.
Hiện nay, cơ chế chính xác gây tổn thương tinh hoàn ở bệnh nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh vẫn chưa rõ, nhưng cơ bản xác định được một số nguyên nhân như:
- Cơ chế tổn thương do tăng nhiệt độ ở bìu (làm nhiệt độ tinh hoàn tăng lên 0,6-0,8 độ C).
- Do các đám rối tĩnh mạch không bình thường, trường hợp này xảy ra ở khoảng 15% nam giới. Vì bình thường máu từ tinh hoàn trái được tĩnh mạch tinh hoàn trái dẫn về tĩnh mạch thận trái, còn máu từ tinh hoàn phải được tĩnh mạch tinh hoàn cần phải dẫn trực tiếp về tĩnh mạch chủ dưới. Giãn tĩnh mạch tinh xảy ra lúc tĩnh mạch tinh không có van, hoặc hệ thống van chống trào ngược bị trục trặc, do vậy máu từ tĩnh mạch thận, hoặc tĩnh mạch chủ dưới trào ngược vào tĩnh mạch tinh khiến cho tĩnh mạch tinh ngày càng giãn rộng, lượng máu ứ đọng lại quanh tinh hoàn quá nhiều.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh thường là do bẩm sinh cấu trúc của tĩnh mạch đã không bình thường. nếu như là giãn nhẹ (độ 1) thì thường không đau, giãn nặng (độ 3) sẽ gây đau hoặc cảm giác nặng và khó chịu ở vùng bìu. cách trị là thắt tĩnh mạch bằng cách chữa mổ nội soi. Sau mổ đa số trường hợp tinh hoàn sẽ có kích thước và khả năng sản xuất tinh trùng bình thường
Phần lớn các trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học không có dấu hiệu ở giai đoạn đầu, họ thường được phát hiện mắc bệnh khi đi khám vô sinh. Phần lớn giãn tĩnh mạch tinh hoàn phát triển dần theo thời gian. Giãn tĩnh mạch tinh hoàn ở một bên có thể ảnh hưởng đến sự tạo ra tinh trùng của cả hai tinh hoàn.
Do bệnh phát triển dần theo thời gian nên các biểu hiện của bệnh ngày một rõ ràng, tuy nhiên với những người trẻ tuổi, thường đến khám chủ yếu vì đau tức, khó chịu ở vùng bìu với đặc điểm: giảm khi nằm nghỉ, tăng lúc ngồi lâu, đứng lâu hoặc vận động nhiều. Bệnh nhân cũng có thể đến khám vì thấy bìu to hoặc thậm chí nhìn thấy những mạch máu ở bìu giãn to hằn lên dưới da.
Đối với trẻ em thì đến khám do đau hoặc khó chịu gây ảnh sinh hoạt, phổ biến ở những trẻ em trai trên 10 tuổi. Khi khám vùng bìu tư thế đứng có thể sờ thấy thừng tinh dày, có nhiều tĩnh mạch giãn mềm đôi khi nổi ngoằn nghèo ở dưới da bìu phía trên tinh hoàn, khi sờ vào có cảm giác như "búi giun", tùy theo những mức độ giãn tĩnh mạch thừng tinh mà có thể nhận biết qua kiểm tra lâm sàng hoặc cần thêm một số kiểm tra bằng siêu âm màu để phát hiện luồng trào ngược máu từ tĩnh mạch thận hoặc tĩnh mạch chủ vào tĩnh mạch tinh.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học là loại bệnh có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt là cản trở đời sống tình dục, người ta nghi ngờ rằng nó có thể là nguyên nhân làm cho vô sinh ở bạn nam. Hậu quả của giãn tĩnh mạch thừng tinh sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng và chất lượng tinh trùng của bạn nam. rõ ràng là số lượng tinh trùng khỏe mạnh giảm, chất lượng cũng giảm sút, ....
Cụ thể giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học có thể gây ra:
- Teo tinh hoàn: có cảm giác tinh hoàn bị nhỏ và mềm hơn, do các van không hoạt động tốt khiến máu không dồn vào các tĩnh mạch để nuôi tinh hoàn, cũng như đảm bảo các hoạt động sinh lý của nó.
- Vô sinh: không rõ vì sao giãn tĩnh mạch tinh hoàn lại tác động đến khả năng sinh sản, có thể do những tĩnh mạch tinh hoàn điển hình là máu ở các động mạch tinh hoàn mát, giúp duy trì nhiệt độ thích hợp cho sản xuất tinh trùng. Dòng máu tĩnh mạch bị tắc nghẽn sẽ khiến nhiệt độ tăng và tác động đến quá trình sinh tinh trùng cũng như khả năng di chuyển của chúng.
Chấn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học như thế nào
Chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học qua các giai đoạn không quá phức tạp, có nhiều trường hợp người bệnh có thể tự phát hiện và thường được chẩn đoán trên lâm sàng và siêu âm.
Trên lâm sàng, người ta chia giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học thành 4 cấp độ từ nhẹ đến nặng dần như sau:
- Độ 0: không phát hiện được trên lâm sàng. Chỉ chẩn đoán được trên siêu âm, chụp mạch máu hoặc một số cách chẩn đoán khác.
- Độ 1: sờ thấy búi tĩnh mạch giãn khi làm nghiệm pháp Valsava.
- Độ 2: sờ thấy búi tĩnh mạch khi người bệnh đứng thẳng.\
- Độ 3: nhìn thấy búi tĩnh mạch giãn khi người bệnh trong tư thế đứng thẳng (upright)
- Độ 4: dễ dàng nhìn thấy búi tĩnh mạch giãn ngoằn nghoèo dưới da bìu dù người bệnh đứng hay nằm.
Có thể bạn cần biết:
Tự chữa giãn tĩnh mạch thừng tinh có được không?
Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 3 không nên chần chờ điều trị
Cách điều trị sa tinh hoàn triệt để
Giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học chữa trị như thế nào?
Ngày nay có rất nhiều cách chữa giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học, bao gồm cả nội khoa (dùng thuốc) lẫn ngoại khoa và kết hợp với phòng chống tại nhà. Đối với trường hợp phải can thiệp phẫu thuật cũng là lúc giãn tĩnh mạch thừng tinh gây ra một trong những ảnh hưởng sau đây:
- Giãn tĩnh mạch tinh lớn gây khó chịu, gây đau tức bìu kéo dài, tác động đến sinh hoạt và cản trở trong sinh hoạt lẫn tình dục.
- Làm tác động đến tinh hoàn, giảm thể tích tinh hoàn (sờ sẽ thấy tinh hoàn bên đó mềm hơn và nhỏ hơn).
- Thể tích tinh hoàn nhỏ hơn 3ml.
- Làm tác động tới tinh dịch đồ quan trọng hơn là thay đổi tinh dịch đồ ở người trưởng thành trên 18 tuổi (các trường hợp mất khả năng sinh sản nam giới, hoặc những trường hợp kiểm tra tinh dịch đồ phát hiện tinh trùng ít, tinh trùng yếu, số lượng bị dị dạng nhiều).
Về điều trị, bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh ngày nay chữa nội khoa chưa đem lại kết quả, mà chủ yếu cho giải pháp điều trị ngoại khoa, xu hướng hiện nay là liệu trình chữa trị bằng vi can thiệp ngoại khoa, với ưu điểm của phác đồ là nhờ kính hiển vi mà phẫu thuật viên dễ nhận biết và bảo tồn động mạch tinh và hệ bạch mạch, tránh biến chứng như teo tinh hoàn hoặc tràn dịch tinh mạc, ngày nay vi phẫu đường bẹn hay dưới bẹn được xem là tiêu chuẩn vàng trong chữa giản tĩnh mạch thừng tinh. Thời gian can thiệp ngoại khoa chỉ từ 30-60 phút, đường mổ ở vùng bẹn hay bụng dưới, tĩnh mạch sau đó được cắt và cột lại. Thời gian hồi phục sau khi mổ là 2 - 3 giờ.
Về can thiệp phẫu thuật, dù theo phác đồ mổ nào, với mắt thường hoặc qua nội soi, ngoại khoa viên sẽ khó nhận biết được động mạch tinh do kích thước quá nhỏ và nhịp đập rất nhẹ. Kính hiển vi phẫu thuật giúp thấy rõ và tránh cột bắt buộc một số mạch bạch huyết buộc phải làm giảm tỉ lệ bị tràn dịch tinh mạc sau mổ xuống dưới 1%. Trước đây, khi không có kính hiển vi can thiệp ngoại khoa, biến chứng phổ biến nhất của mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh là tràn dịch tinh mạc với tỉ lệ trung bình là 7%. Đối với những trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh gây mất khả năng sinh sản, sau mổ khoảng 80% bệnh nhân có tinh dịch đồ được điều chỉnh và 45% đón nhận tin vui thụ thai thành công từ các bà vợ.
- Can thiệp phẫu thuật mở điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học
Đây là hình thức thường gặp nhất, được thực hiện trên cơ sở bệnh nhân ngoại trú, áp dụng mê hoặc gây tê ngay chỗ. Chuyên gia can thiệp ngoại khoa sẽ tiếp cận các tĩnh mạch thông qua vùng bẹn. Có thể trở lại những hoạt động bình thường sau hai ngày. Miễn là không khó chịu, có thể trở lại hoạt động vất vả hơn, chẳng hạn như tập thể dục sau hai tuần.
Đau sau can thiệp ngoại khoa này thường không đáng kể. Bác sĩ có thể kê toa thuốc giảm đau cho hai ngày đầu tiên sau lúc phẫu thuật. Sau đó, người bệnh được chỉ định dùng toa thuốc giảm đau như acetaminophen (Tylenol, một số loại khác) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin, một số loại khác) để làm giảm sự khó chịu.
Cần lưu ý tránh quan hệ tình dục trong một tuần. Mất khoảng 72 ngày cho tinh trùng tạo ra bình thường, vì thế sẽ buộc phải chờ đợi ba hay bốn tháng sau khi làm phẫu thuật để có phân tích tinh dịch xác định xem khả năng sinh sản có được khôi phục hoàn toàn không.
- Can thiệp phẫu thuật nội soi điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học
Bác sĩ chuyên khoa ngoại khoa tạo một đường rạch nhỏ ở bụng và một dụng cụ nhỏ thông qua những vết mổ để xem và chữa trị. Tuy nhiên, thao tác này đòi hỏi phải gây mê, không được ưu tiên bởi vì nó nhiều rủi ro hơn trong khi đem lại hiệu quả không cao.
- Thuyên tắc qua da điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học
Chèn một ống vào tĩnh mạch ở háng hoặc thông qua một số công cụ có thể. Xem mạch giãn trên màn hình, bác sĩ cuộn hoặc bóng để tạo ra sự tắc nghẽn trong một số tĩnh mạch tinh hoàn, làm gián đoạn dòng xuất huyết và chỉnh sửa lại các thừng tinh gặp vấn đề. Quy trình này dùng thuốc an thần và có thể mất vài giờ. Thủ tục này không được vận dụng rộng rãi bởi vì nó có các rủi ro lớn hơn can thiệp phẫu thuật mở và đem đến ít hiệu quả.
Song song với việc điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học dưới chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, nam giới nhất thiết phải kết hợp với lối sinh hoạt lành mạnh để sớm đẩy lùi bệnh, cũng như phòng chống bệnh tái phát.
- Không mặc quần lót quá chật hoặc còn ẩm ướt, có chất liệu nilon gây ngứa ngáy và ứ đọng mồ hôi.
- Chú trọng đến việc vệ sinh bộ phận sinh dục sạch sẽ.
- Không sờ, nắn nhiều vào tinh hoàn bị bệnh để tránh gây thêm biến chứng.
- Nên quan hệ tình dục an toàn, có điều độ, hạn chế thủ dâm.
- Tập thể dục và massage vùng kín thường xuyên để tăng lưu thông máu.
- Ăn nhiều rau củ quả và các loại thức ăn giúp tăng cường sản sinh hormon sinh dục nam.
- Hạn chế ăn các loại đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ và các loại đồ uống kích thích như bia, rượu.
- Không hút thuốc lá.
- Tuân thủ chỉ định điều trị và kiêng cữ của bác sĩ.
- Thăm khám nam khoa định kỳ mỗi 6 tháng/lần.
Qua những thông tin trên đây về vấn đề giãn tĩnh mạch thừng tinh bệnh học, mong rằng nam giới chúng ta có thêm kiến thức trong việc nhận biết và phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này, mọi thắc mắc bạn có thể liên hệ chuyên gia y tế để được tư vấn tốt nhất.
Trung tâm tư vấn sức khỏe 24/7
(Được sở y tế cấp phép hoạt động)
Hotline tư vấn miễn phí: 0286 2857 515
Link chát tư vấn miễn phí >>CHAT TƯ VẤN ONLINE<